Αναδημοσιευμένο από το άρθρο του Παναγιώτη Γούτα στην bookpress:
Έξι ποιητικές συλλογές που κυκλοφόρησαν τα τελευταία χρόνια. Των Ελένη Κοφτερού, Χριστίνας Καραντώνη, Γιώργου Χ. Στεργιόπουλου, Ελένης Κόλλια, Βασίλη Ζηλάκου, Αύγουστου Κορτώ. Κάποιες από τις νέες (ή σχετικά νέες) ποιητικές φωνές που εντόπισα πρόσφατα, τύπωσαν βιβλία στις Εκδόσεις των φίλων και στην Οδό Πανός, δυο εκδοτικούς οίκους με παράδοση στη διακριτική και χαμηλόφωνη πλην ποιοτική ποίηση. Οι Εκδόσεις των Φίλων συνεχίζουν την πορεία τους στον χρόνο με ενδιαφέρουσες εκδόσεις, στις οποίες ο καλός ποιητής Κώστας Ριζάκης αφήνει το στίγμα του με τις επιλογές του, τις διορθώσεις και την επιμέλεια στους στίχους των ποιητών.
Το βιβλίο της Ελένης Κοφτερού Στο λάμδα των χελιδονιών (Αθήνα, 2014) αφήνει στον αναγνώστη την αίσθηση μιας ήρεμης, απόλυτα ελεγχόμενης θλίψης. Στίχοι για τις σιωπές, τον ανθρώπινο φόβο, την απουσία, τη μοναξιά, τη Δεύτερη Ανάσταση. Η πλειονότητα των ποιημάτων απευθύνεται σε κάποιο οικείο πρόσωπο, έναν αγαπημένο, κάποιον ποιητή (Λόρκα), εξόριστους της Μακρονήσου ή σε στοιχεία της φύσης. Πολλά ποιήματα είναι αφιερωμένα σε αγαπημένα ή φιλικά πρόσωπα, ενώ δεν λείπουν ποιήματα-σκέψεις για την τέχνη της γραφής και την ποιητική περιπέτεια. Αντιγράφω από τη σελ. 58: LOST POEMS:Χαμένα ποιήματα / ψάχνουν τους / παραλήπτες τους // παράπεσαν / όσο οι αποστολείς / γυαλίζανε / μια φθαρμένη λέξη.
Ευρηματική η συλλογή της Χριστίνας Καραντώνη (Αμαλιάδα, 1959), το Πάθη συμφώνων, από τις ίδιες εκδόσεις (Αθήνα, 2014). Η ποιήτρια ζει στην Πάτρα και εργάζεται στη μέση εκπαίδευση. Χρησιμοποιώντας ως τίτλους ποιημάτων τα σύμφωνα του ελληνικού αλφάβητου (πρώτη ενότητα) και τα πάθη συμφώνων (δεύτερη ενότητα) στήνει ένα εγκεφαλικό, εκ πρώτης όψεως, ποιητικό παιχνίδι, στα οποία κυριαρχούν τα λογοπαίγνια, η αμφισημία κάποιων λέξεων, ενώ συνταιριάζει (συχνά με αρκετή επιτυχία) τους γραμματικούς κανόνες και τα πάθη των συμφώνων με καταστάσεις και πάθη της ζωής. Αυτό το λεκτικό παιχνίδισμα, όταν διεισδύει εις βάθος, έχει και στοχασμό και συναίσθημα. Αντιγράφω από τη σελ. 40: Τα ευφωνικά: Προσθέσαμε στο τέλος / Και κείνα τα σύμφωνα τα ευφωνικά / παρέμεινεν όμως η χασμωδία / Και η ζωή μας παραπαίει / Αναποφάσιστη ακόμα / Αν τραγικού είναι μίμησις // Ή πέρα για πέρα τραγωδία.
Από το Κατά χρόνον Ευαγγέλιο του Γιώργου Χ. Στεργιόπουλου (Αθήνα, 1985) που τυπώθηκε κι αυτό από τις Εκδόσεις των Φίλων το 2012, ξεχώρισα τη δεύτερη ενότητα, Η Βίβλος της Ερήμου, τα ποιήματα της οποίας διακρίνονται από στοχαστική διάθεση, ιδιάζουσα, συχνά αιρετική, θρησκευτικότητα, και αναφορές σε πρόσωπα και θέματα της Βίβλου. Χαρακτηριστικοί οι τίτλοι αρκετών ποιημάτων (Το Βιβλίο της Ζωής, Θυσία, Η κόλαση των αμαρτωλών, Η Απολογία του Χριστού, Το παράπονο του Λαζάρου κ.τλ.) Έννοιες όπως κόλαση, παράδεισος, ύβρις, θάνατος, ανάσταση, φαίνεται πως απασχολούν τον ποιητή, που επιχειρεί να τις εκλογικέψει, αναλύοντας δια του νου δογματικές αλήθειες και ζητήματα πίστης. Αντιγράφω, από τη σελ. 27: Με στοιχειώνεις, θεέ μου σαδιστή / Μ’ ορκίζεις να σ’ ακολουθώ ευθεία / μα όλο μπροστά μου πλάθεις μια στροφή.
Ολοκληρώνοντας με τους ποιητές των Εκδόσεων των Φίλων, οφείλω να αναφέρω και την Αθηναία ποιήτρια Ελένη Κόλλια (1968). Πρόσφατα τυπωμένη η ποιητική της συλλογή Από τα πράγματα στο όνομά τους (Γαβριηλίδης, 2014), ενώ είχε προηγηθεί και η συλλογή της Απλή μέθοδος των χρωμάτων (Ηριδανός, 2009). Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο της ποίησης τής Κόλλια είναι η αγωνία της να εκφράσει και να ψηλαφήσει τον ενδιάμεσο χώρο ανάμεσα στις λέξεις και τη σιωπή, να οδηγηθεί εντέλει από τα πράγματα στο όνομά τους, όπως εύγλωττα υποδηλώνει και ο τίτλος της συλλογής της. Ανιχνεύοντας αυτό το σκοτεινό και παράξενο ενδιάμεσο, ανακαλύπτει εντέλει την ουσία της ίδιας της ποίησης αλλά και των βαθύτερων νοημάτων της ζωής. Γράφει στη σελ. 35: ΜΕΛΑΣ ΑΡΤΟΣ: Μάρτυς μου η Σελήνη, / πόσες νύχτες τον ήχο νήστεψα στην ερημιά / ζυμώνοντας τον άρτο της σιωπής / για μια μπουκιά φωνής.
Στις εκδόσεις Οδός Πανός ξεχώρισα δύο ποιητικά βιβλία.
Με ιδιάζουσα στίξη, έντονη στοχαστική-φιλοσοφική διάθεση και ακροβατώντας μεταξύ ονείρου και πραγματικότητας, ο ποιητής και εκδότης του περιοδικού Κουκούτσι, Βασίλης Ζηλάκος, τύπωσε το δεύτερο ποιητικό του βιβλίο με τον τίτλο Ξύλο ξανθό π’ αφράτεψε στο στόμα (αποσπάσματα από τις γραφές ενός εξόριστου) (εκδ. Οδός Πανός, 2012). Ποιήματα εσωτερικά, κρυπτικά, με τον άνθρωπο πάντα στο επίκεντρό τους, τον άνθρωπο και τις κρυφές αλήθειες της ζωής στο διάβα του χρόνου, που αποκαλύπτονται μόνο σε μυημένους. Ποιήματα σαν μυστικές προσευχές ή σαν γράμματα μέσα σε μποτίλιες, αφημένα στη θάλασσα για να φτάσουν κάποτε σε απόμακρη ακτή και να διαβαστούν από τον μελλοντικό άνθρωπο. Αντιγράφω από τη σελ. 61: ΑΝΑΧΩΡΗΣΗ: Ένας νεκρός χτύπησε την πόρτα / μα του είπα να περιμένει · / με προσήλωση την ώρα εκείνη / το άσπρο έβαφα σκήνωμά του / Έτσι τη σπάνια σκέφτηκα λύπη: / του φεγγαριού να βλέπεις τη βούρτσα / και τη μπογιά, ενώ το σώμα / ακόμα χαίρεται το απόγευμα στη γη.
Ο Αύγουστος Κορτώ (Θεσσαλονίκη, 1979) δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Προικισμένος πεζογράφος, του λείπει ωστόσο η αίσθηση της οικονομίας (συγγραφικής και εκδοτικής) –όπως εύστοχα επεσήμανε και η κριτικός Ελισάβετ Κοτζιά, σε πρόσφατο σχόλιό της στην εφημερίδα Καθημερινή– αφού τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια τύπωσε δεκαεννιά βιβλία. Παρακάμπτοντας το πεζογραφικό του έργο που, αν και ερεθιστικό και ενδιαφέρον, είναι άνισο, θα σταθώ στο βιβλίο ποίησης που τύπωσε το 2012, από την Οδό Πανός, και έχει ως τίτλο Ο ταξιτζής των ουρανών. Ο Κ. δείχνει πως όταν πυκνώνουν η ευρηματικότητά και οι σπινθηροβόλες επινοήσεις του, το αποτέλεσμα είναι ικανοποιητικό. Ποιήματα στρωτά, καλογραμμένα, για την αγάπη, το ζώο που κρύβουμε μέσα μας, τους πεθαμένους που μας στοιχειώνουν, τη μοναξιά, τους ταξιτζήδες που μετοίκησαν στους ουρανούς. Το ομότιτλο της συλλογής ποίημά του, στη γραφή και τη θεματολογία του, έχει κάτι από τον απόηχο των ποιημάτων Οικοδόμοι και Ο μοτοσικλετιστής τής γνωστής θεσσαλονικιάς ποιήτριας Μαρίας Κέντρου-Αγαθοπούλου. Δείγμα γραφής: σελ. 20: … / ένα ένα τ’ αγγίζω όλα τα πράγματα / γιατί καμιά φορά ξεχνάμε / πως και το πλάσμα το βουβό διψά για χάδι.
Θα είχε ενδιαφέρον να βλέπαμε τα επόμενα ποιητικά βήματα των έξι παραπάνω δημιουργών, όταν και εάν υπάρξουν, για να εντοπίσουμε τις διαφοροποιήσεις και την εξέλιξη της γραφής τους.
ΠΗΓΗ: BOOKPRESS: http://www.bookpress.gr/kritikes/poiisi/eksi-poihtikes-fones
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2014 10:17
