"Everybody knows that the dice are loaded, everybody rolls with their fingers crossed. That's how it goes, everybody knows."
"Μην βρίζεις χρονιάρες μέρες! Δείξε σεβασμό μέρες που είναι, σαν σήμερα γεννήθηκε ο Χριστούλης!", είπε η μητέρα στο εξάχρονο (περίπου) παιδάκι που κρατούσε από το χέρι. Είχε δίκιο, δεν πρέπει κανείς να βρίζει τα Χριστούγεννα. Δεν πρέπει κανείς να μισεί, είναι γιορτινές οι μέρες. Από 2 Ιανουαρίου βέβαια είμαστε ελεύθεροι να ανοίξουμε το στόμα και να πούμε οτιδήποτε. Τουλάχιστον μέχρι την 40-ήμερη νηστεία.
Ακούγοντας τους ανωτέρω στίχους του Cohen στον πρόλογο, εύκολα μπορεί κανείς να συνδέσει την ειρωνεία της παραπάνω φωτογραφίας με την "Χριστουγεννιάτικη ατμόσφαιρα" του ανωτέρω περιστατικού στις 26 Δεκεμβρίου. Μεσημέρι 26 Δεκεμβρίου, 2010 χρόνια και 15 ώρες μετά την γέννηση του Χριστού. Η περίπου δηλαδή, γιατί τα τελευταία 2009 χρόνια γιορτάζονται λάθος. Ο Χριστός δεν γεννήθηκε σαν χθες πριν από 2010 χρόνια, απλά γιατί ο Ηρώδης πέθανε 2-3 χρόνια νωρίτερα. Άρα λίγο δύσκολο να κυνηγούσε το ημίθεο μωρό από τον τάφο. Επίσης δεν γεννήθηκε 25 Δεκεμβρίου.
Είναι 2014 χρόνια περίπου, αλλά και πάλι λάθος υπολογίζουμε. Γιατί, δύο αιώνες μετά την υποτιθέμενη γέννηση, ο Διονύσιος ο Μικρός, μετά από σχετική διαταγή του Ιουστινιανού και του πάπα Ιωάννη Α', προσπάθησε να ανανεώσει τους ημερολογιακούς πίνακες της Χριστιανοσύνης με αφετηρία χρονολόγησης τη γέννηση του Χριστού. Πέρα από το χρονολογικό λάθος (έβαλε την γέννηση αργότερα από το κανονικό) έκανε και μαθηματικό λάθος. Θεώρησε ότι ο Ιησούς Χριστός γεννήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου και ξεκίνησε την μέτρηση του νέου έτους που ερχόταν ως έτος 1. Σύμφωνα με όσες (έγκυρες) ιστορικές πηγές έχουν απομείνει, ο Χριστός γεννήθηκε την Άνοιξη, όχι 25 Δεκεμβρίου. Η γιορτή στις 25 του Δεκέμβρη καθιερώθηκε, αφενός για να ξεκινήσει ο Διονύσιος το έτος 1 αμέσως μετά και αφετέρου γιατί συνέπιπτε η περίοδος με την παλαιότερη γιορτή του Ηλιοστασίου. Έτσι, ο Διονύσιος θεώρησε, κατά σύμβαση, ότι η γέννηση του Χριστού έλαβε χώρα το έτος 1 και όχι το έτος 0. Δηλαδή, ένα παιδί γεννημένο 2 π.χ. είναι τριών το 2 μ.χ. αντί για τεσσάρων και η χιλιετία γιορτάζεται, κανονικά, το 2001. Αν βάλει κανείς στην εξίσωση και το ανωτέρω χρονολογικό λάθος της γέννησης, η χιλιετία γιορτάζεται το 1995 και το 25 Δεκεμβρίου είναι συμβατικό. Μπάχαλο. Παρόλα αυτά οι μέρες είναι άγιες κι αν κανείς είναι κακός θα τον τιμωρήσει το Πνεύμα των Χριστουγέννων.
Είναι προφανές πως το νόημα κάθε εορτασμού δεν είναι η χρονολογική ακρίβεια. Η Ιδέα είναι που μετράει. Κι η ιδέα είναι η διάδοση του μηνύματος καλοσύνης, αλληλεγγύης και ανιδιοτέλειας, το μήνυμα που ωθεί την ανθρωπότητα προς την επίτευξη της Νιρβάνα/Θέωσης/Ανυπαρξίας/Παραδείσου. Δεν έχει καμία σημασία τι πρόσωπο φορά ο Θεός του καθενός, πάνω σε ποιο σύμβολο θυσιάστηκε ή για ποιο λόγο ήρθε στο κόσμο. Γιατί ο Θεός είναι Ανάγκη, όχι Όπλο. Μια κοινωνία δίχως την ελπίδα αποφυγής της ανυπαρξίας μετά-θάνατον, θα ήταν μια διαλυμένη κοινωνία χωρίς κανένα ηθικό φραγμό.
Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι ένα αδύναμο συνονθύλευμα επιλογών. Η ζωή τους πέφτει πολύ βαριά για να την σηκώσουν, κι έτσι επιλέγουν να ζήσουν με βάση το συναίσθημα και όχι με βάση τη λογική. Επιβάλλουν στον εαυτό τους τον οικειοθελή παρωπιδισμό. Θέλουν να εκτονώσουν την ανικανότητα τους να νιώθουν αδύναμοι απέναντι στο κόσμο, είτε αυτός ο κόσμος είναι μια αποτυχία, είτε ένας φόβος του αγνώστου, είτε ένας Θεός, είτε ένα ανεξέλεγκτο συναίσθημα που αντιβαίνει στις επιλογές τους. Το γεγονός βέβαια ότι εκνευρίζεσαι με τον Θεό δε σημαίνει ότι μπορείς να τον πονέσεις αν κλοτσήσεις τον αέρα.
Αυτή η αντίδρασή δεν είναι αβάσιμη. Η μοναξιά είναι αφόρητο βάρος, πόσο μάλλον όταν αναφέρεται κανείς στην μοναξιά της ύπαρξης. "Ένα μοναχικό μηδέν πάντα συμπεριφέρεται ανάρμοστα."
Το καίριο ζήτημα των γιορτών, ο μονόλογός τους απέναντι στους ανθρώπους, δεν είναι ούτε θρησκευτικός, ούτε πολιτικός, ούτε ιδιοτελής. Δεν ξεχρεώνεται με συγχωροχάρτια, δεν ενδυναμώνεται με εκκλησιαστικές δωρεές, δεν εξιλεώνεται με εξομολογήσεις. Ο κύριος μονόλογος κάθε γιορτής είναι η Αγάπη, κάθε μορφής. Να μπορεί κανείς να αγαπά τα "Πάντα", το ΄"Όλο" έτσι όπως είναι, όχι έτσι όπως θα ήθελε να είναι. Να θεωρεί κανείς αρεστό ό,τι αγαπάει, κι όχι να αγαπάει ότι θεωρεί αρεστό. Να αγαπά κανείς τον άνθρωπο που του έκανε κακό, γιατί βλέπει μέσα του πως αυτός ο άνθρωπος υποφέρει. Υποφέρει απέναντι στον εαυτό του και τον εαυτό αυτόν, τον καθρεφτίζει στο κόσμο γύρω του. Να αγαπά κανείς ένα τραπέζι, μια πέτρα , ένα δέντρο γιατί είναι αυτά που είναι κι όλα αυτά που ήταν στο παρελθόν. Το ίδιο χώμα μας έπλασε όλους και στο ίδιο χώμα θα ξαπλώσουμε. Πριν χρόνια το χώμα που πατάμε ήταν άνθρωπος και μεις ήμαστε το χώμα. Κάθε σώμα κουβαλά χίλιες ψυχές και κάθε ψυχή έχει κατοικήσει σε χίλια σώματα, μεσα σ' ένα κύκλο που συνεχίζει έξω από κάθε αντιδικία, κάθε μίσος κάθε βραχυπρόθεσμη αξιολόγηση σημαντικότητας.
Ο άνθρωπος δεν αντιλαμβάνεται το αιώνιο γιατί μετέχει του απείρου. Είναι σαν ένας αριθμός, εξίσου μοναδικός, διακριτός αλλά μέσα σε ένα άπειρο σύνολο προς τα έξω και προς τα μέσα. Ο μόνος τρόπος να αντιληφθεί ένα θνητό ον την αιωνιότητα είναι μέσα από την αγάπη. Κι όταν αγαπάς πραγματικά, δεν αγαπάς μονάχα για εσένα. Και αυτό πρέπει να το αποδεικνύεις κάθε μέρα, όχι κάθε 25 Δεκεμβρίου.
Γ.Σ.
